Te water raken is levensbedreigend. Zeker in het koude Nederlandse water raken drenkelingen snel onderkoeld. Jezelf kunnen redden vergroot de kans op een goede uitkomst.
Hoe bereid ik me goed voor?
Voordat je het water op gaat is een goede reisvoorbereiding van groot belang.
Draag een reddingsvest
- Deze is in goede conditie en is voorzien van een fluit en een (flits)licht. Je reddingsvest heeft bij voorkeur een capaciteit van 275N en de ceintuur is goed aangetrokken. Het beste is als je kruisbanden gebruikt.
Koop een noodbaken
- Tegenwoordig zijn er goedwerkende noodbakens te koop, waardoor een drenkeling makkelijker te lokaliseren is. Een PLB geneert een noodsein en werkt wereldwijd. Een AIS-SART heeft daarentegen een bereik van enkele mijlen. Het wordt aangeraden om bij gebruik van AIS ook op een alternatieve manier alarm te slaan, in geval dat het baken niet wordt opgemerkt.
Licht bemanning in over noodprocedures
- Hoe minder mensen aan boord, hoe kwetsbaarder je bent. Ook loop je meer risico als niet alle bemanningsleden goed weten hoe ze moeten omgaan met onderdelen op het schip. Het is van belang om bemanning in te lichten over de noodprocedures.
- Oefen regelmatig de man overboord manoeuvre met mooi weer.
Voorkom onderkoeling
- Kleed je slim aan bij lage temperaturen. Zo voorkom je dat onderkoeling je waarneming of conditie negatief beïnvloedt.
- Voorzie jezelf en bemanning van warm eten en drinken. Word je zeeziek? Zorg dan voor een klein emmertje of bakje. Rechtstreeks over boord braken is niet veilig.
Blijf aangelijnd
- Ga je de kuip uit? Dan ben je aangelijnd, ook op het achterdek. Ben je in de kuip aangelijnd en ga je even de kajuit in, koppel dan de lijn bij je harnas af. Als je weer naar buiten gaat ben je bij het aankoppelen meteen gezekerd.
Hoe bereid ik mijn schip goed voor?
Zorg dat je schip veilig is ingericht om ongelukken zo veel mogelijk te voorkomen.
Dek
- Het dek is overzichtelijk, goed begaanbaar en is voorzien van antislip.
- Ligt er een zeil op dek? Dit is spekglad. Stap er dus niet op!
Zeereling
- De zeereling is tenminste 60 centimeter hoog en aan één zijde makkelijk los te krijgen.
- Vertrouw echter niet te veel op een zeereling. Neig naar midscheeps, zodat je niet richting zeereling valt als je je evenwicht verliest.
Kuip
- In de kuip zijn voldoende ogen om een veiligheidslijn aan vast te maken. Om aanlijnen buiten de kuip te vergemakkelijken, loopt er over dek een platte band. Dat kan ook onder de giek.
Varen met zeil
- Wanneer je met zeil vaart wordt het aanbevolen om een reefsysteem te hanteren dat eenvoudig een stuk grootzeil wegneemt. Het nadeel van reven met losse knuttels is dat je twee handen nodig hebt om knopen te leggen.
Hoe handel ik als iemand overboord slaat?
Wanneer iemand toch in het water terecht komt roep in ieder geval "zwem!" of "drijf!". Zo is het duidelijk dat de drenkeling is opgemerkt. Als de drenkeling geen reddingsvest draagt, gooi dan drijvende objecten naar diegene toe. De drenkeling kan zich daaraan vasthouden en het hoofd boven water houden.
Wanneer een reddingsvest wordt gedragen, dan is een stok met vlaggetje (joon) voldoende. Het joon zal niet snel afdrijven en zou houd je beter zicht op waar de drenkeling zich bevindt. Blijf voortdurend naar de drenkeling wijzen en verlies degene niet uit het oog. Ga niet zelf te water, dan heb je er een probleem bij.
Leg de tijd vast en druk op de GPS de MOB (Man Overboord) knop in. Dit legt je positie vast, maar realiseer je dat dit een momentopname is. Ook bij een niet al te felle stroom zal je GPS-positie snel veranderen en kan dit je op het verkeerde been zetten. Houd er rekening mee dat de positie van de drenkeling ook verandert door de stroming.
Wat doe ik als ik zelf overboord sla?
Optimaliseer dan je overlevingskansen en blijf optimistisch over je redding. Wanneer je "zwem!" is toegeroepen, neem dit niet letterlijk. Het is van groter belang om jezelf drijvend te houden.
Wanneer je een reddingsvest draagt blijf dan bij het vlaggetje (joon) dat je is toegeworpen, zodat je beter zichtbaar bent. Indien mogelijk maak je je zo klein mogelijk en neem je de HELP-houding (Heat Emmission Lessening Position) aan om warmteverlies tegen te gaan. Check of het licht op je reddingsvest automatisch is geactiveerd of schakel het indien nodig aan.
Als je geen reddingsvest draagt, maak dan gebruik van de spullen die je zijn toegeworpen. Houd de spullen zoveel mogelijk bij de hand. Probeer daarmee zo hoog mogelijk boven het water te komen om onderkoeling voor te blijven.
Hoe vaar ik naar een drenkeling?
Veel hangt af van de omstandigheden voor de manier waarop je terugvaart naar de drenkeling. Denk aan bemanning, weersomstandigheden en of je teruggaat op zeil of de motor.
Draai direct in de wind, hierdoor blijf je in de buurt van de drenkeling. Maak schoten en vallen los en laat zeilen direct vallen. Start de motor en vaar terug naar de drenkeling en ga er dwars bovenwinds van liggen, zodat de boot naar de drenkeling toewaait. Is dit onmogelijk vanwege het weer? Ga dan langszij met de kop in de wind. Gebruik daarna de motor alleen nog als dit nodig is, maar niet meer nadat de drenkeling zich vastgrijpt aan een touw.
Hoe en wie alarmeer ik?
Alarmeer op marifoonkanaal VHF 16 of DSC kanaal 70. Gebruik de roepnaam Den Helder Rescue. Heb je geen marifoon doe dan rechtstreeks een noodoproep bij de kustwacht via 0900-0111.
In alle gevallen zal de kustwacht je vragen om je positie en de overige omstandigheden. Noem dan behalve je GPS-positie ook globaal waar je bent, bijvoorbeeld dat je twee uur geleden uit Scheveningen bent vertrokken in noordelijke richting. Dit voorkomt dat de hulp naar een verkeerde plek komt.
Let op: zorg dat je tijdens het alarmeren de drenkeling goed in zicht hebt en daar dicht bij blijft. Zo voorkom je dat de drenkeling uit je vizier raakt.
Hoe help ik een drenkeling aan boord?
Als je een stormfok hebt, kun je proberen dit te gebruiken als hulpmiddel. Je maakt de basis aan de scepterpotten vast en bevestigt de tophoek aan een val. Door de val op de lier te zetten kun je de drenkeling optakelen. De zeereling moet worden gekapt om het slachtoffer aan boord te kunnen trekken.
Is de drenkeling in goede conditie, dan kan diegene zelf via de zwemtrap aan boord komen. Als er een spiegelplatform is, dan kun je daarop gaan staan om de drenkeling te helpen aan boord te komen.
Wanneer de drenkeling bewusteloos is geraakt, door bijvoorbeeld onderkoeling, kan degene niet meewerken aan de redding. Haal een drenkeling in zo'n geval horizontaal uit het water om hartproblemen te voorkomen. Eenmaal aan boord, houd er rekening mee dat je zult moeten reanimeren als de drenkeling geen waarneembare hartslag meer heeft.
Meer informatie?
Bovenstaande informatie kun je rustig teruglezen in onze brochure Man overboord!. Voor meer informatie kun je terecht bij de KNRM of de Reddingsbrigade.
Goede, veilige vaart!
