Digitale technologie is niet meer weg te denken bij het navigeren tijdens het varen. Een meerderheid van de vaarweggebruikers vaart met behulp van digitale waterkaarten en navigatieprogramma’s, op laptops, tablets en smartphones. Vaak is er een gps-signaal geïntegreerd en zie je jezelf varen op de kaart, zie je de snelheid en koers en kun je makkelijk bestemmingen en routes invoeren. Ook zijn er bij diverse navigatieprogramma’s allerlei (informatie)lagen toegevoegd, zodat je met enkele klikken informatie vindt over bijvoorbeeld bruggen en sluizen, marifoonkanalen, aanlegplaatsen, jachthavens,AIS-gegevens en informatie over de ‘Varen doe je Samen!’ knooppunten.
Superhandig natuurlijk! Je hebt verder niets meer nodig. Of…?
Het gebruik van al deze middelen is erg handig en kan goed gebruikt worden als hulpmiddel bij de navigatie. Toch zijn er enkele kanttekeningen te plaatsen bij digitale navigatie.
Heb je nog een papieren kaart nodig?
Dat is zeer aan te raden. Bij de beroepsvaart worden er eisen gesteld aan de navigatiemiddelen die zij aan boord moeten hebben. Dit in tegenstelling tot de recreatievaart (uitzondering: Westerschelde). Het kan wel voorkomen dat, in het geval van schade door een navigatiefout, de verzekeringsmaatschappij vraagt naar de accuraatheid van aanwezige waterkaarten.
Zeker als je gaat varen op groter water, zoals IJsselmeergebied, Waddenzee, Deltawateren en Noordzeegebied, is het verstandig om recente papieren kaarten aan boord te hebben. Elektronica kan immers altijd uitvallen door storingen, en dan moet je terug kunnen vallen op navigatie zonder stroomgebruik.
In dit kader is het ook verstandig om tijdens de vaart een logboek bij te houden, op papier dus, met o.a. je laatste positie (bijvoorbeeld om de 20 minuten) en koers, zodat je altijd de navigatie over kunt nemen zonder elektronische middelen met gegist bestek. Dus het is ook goed om parallelliniaal/plotter, passer en handpeilkompas aan boord te hebben.
De meeste leveranciers van digitale waterkaarten geven duidelijk aan dat ze dienen ter ondersteuning van de papieren kaart, niet ter vervanging. Bij het opstarten is dit bericht altijd in beeld (disclaimer).
Zijn digitale kaarten altijd up-to-date?
Een papieren kaart is in principe bij het ter perse gaan al niet meer actueel. Deze kaarten dienen daarom bijgewerkt te worden. Je kunt de vaarkaart bijwerken met de Berichten aan de Scheepvaart/Zeevaart, de z.g. BAS of BAZ berichten. De papieren kaarten worden in Nederland gemaakt door de Hydrografische Dienst (Noordzeekust, Waddenzee, IJsselmeergebied en Deltawateren) en voor de binnenwateren kan je terecht bij diverse marktpartijen, de bekendste zijn de waterkaarten van de ANWB. De kaarten worden niet meer automatisch elk jaar opnieuw uitgegeven. Alleen als er aanleiding is voor een nieuwe uitgave komt er een nieuwe editie.
Men zou snel geneigd zijn om te denken, digitaal is actueel, maar dat is niet altijd het geval. Ook digitale kaarten dienen bijgewerkt te worden. De frequentie waarmee dit gebeurt, hangt af van de leverancier en je contract met hen. Vaak betaal je automatische updates voor de periode van bijvoorbeeld een jaar. Er zijn leveranciers die wekelijks updates verzorgen, andere eens per half jaar. Je bent als schipper zelf verantwoordelijk voor het updaten en bijhouden van je waterkaarten.
Geven ge-update kaarten de werkelijkheid weer?
Zoals alle kaarten geeft een waterkaart een versimpeld beeld weer van de werkelijkheid. De echte werkelijkheid zie je met je eigen ogen. De informatie van de waterkaart en van de eigen waarneming gecombineerd, levert de veiligste navigatie op. Dus, niet enkel op je scherm turen, maar ook om je heen kijken. Kun je ook direct genieten van je vaartocht!
Blijf goed om je heen kijken.
