Kennis
Stuurboordwal varen. Is dat verplicht?
Gepubliceerd op
8/10/2025
Houd stuurboordwal! Het is een van de meest gehoorde vaaradviezen die door vaarwegbeheerders wordt gegeven.
Andere schepen moeten je namelijk voorrang verlenen als jij stuurboordwal vaart. Bovendien is het voor nabije scheepvaart logisch vaargedrag. In dit artikel gaan we dieper in op wat stuurboordwal precies inhoud, of het verplicht is en of er uitzonderingen zijn.
Wanneer spreek je van stuurboordwal?
Op het water spreek je niet over links of rechts, maar over stuurboord (rechts) en bakboord (links).
Je spreekt alleen van stuur- en bakboordwal op een vaarweg. Bij een vaarweg kun je denken aan bijvoorbeeld een rivier, kanaal of een betonde vaargeul. In principe spreek je van stuurboordwal als je rechts van het midden vaart.
Waarom moet je stuurboordwal houden?
In het overgrote deel van de Nederlandse binnenwateren geldt het Binnenvaartpolitiereglement (BPR). In deze regels staat dat als jij stuurboordwal vaart, of je nou een groot of klein schip bent, andere schepen jou voorrang moeten verlenen. Stuurboordwal varen loont, omdat andere schepen jou voorrang geven. Vandaar dat het een van de meest gehoorde vaaradviezen is.
Mag je dit advies negeren en bijvoorbeeld bakboordwal gaan varen? Ja, dat mag op de meeste vaarwegen, maar dan moet je voorrang verlenen aan alle anderen die wel stuurboordwal varen. Je mag deze schepen niet hinderen.
Let op: wanneer je op een vaarweg vaart waar het Rijnvaartpolitiereglement (RPR) geldt, moet je als klein schip altijd voorrang geven aan grote schepen, óók als je stuurboordwal vaart.
Is stuurboordwal varen verplicht?
In de meeste gevallen is stuurboordwal varen niet verplicht, maar wel aan te raden. Maar er zijn vaarwegen waar je als klein schip wél verplicht bent zoveel mogelijk stuurboordzijde te varen (BPR 9.04 lid 2). Dit zijn over het algemeen drukke vaarwegen waar je ook veel beroepsvaart tegenkomt. Enkele voorbeelden zijn: Noordzeekanaal, Amsterdam-Rijnkanaal, Prinses Magrietkanaal, Maasmond en de Dordtsche Kil.
In totaal gaat het om 32 vaarwateren, die je terug kunt vinden onderaan deze pagina of in bijlage 15a van het BPR. Op deze vaarwegen worden regelmatig bekeuringen uitgedeeld als je niet stuurboordwal vaart. Ook een klein stukje tegen het verkeer in is niet toegestaan; dit is zeer gevaarlijk!
Wat nou als je geen stuurboordwal vaart?
Als je geen stuurboordwal vaart dan moet je voorrang gaan verlenen aan schepen die dit wel doen. Als klein schip betekent dit ook dat je voorrang moet geven aan grote schepen. Meer hierover kun je lezen in ons artikel over de voorrangregels op het water.
Zijn er uitzonderingen op deze regels?
Er zijn enkele uitzonderingen op deze gangbare regels. De twee belangrijkste om te onthouden zijn met slecht zicht en wanneer een groot schip het blauwe bord voert.
Je wordt geacht om zoveel mogelijk stuurboordzijde van het vaarwater aan te houden tijdens slecht zicht, bijvoorbeeld bij dikke mist (BPR 6.30). Lees meer over varen met slecht zicht en hoe je moet handelen in ons artikel.
Op sommige vaarwegen mag een groot schip het blauwe bord voeren. Dit bord signaleert dat het schip stuurboord-stuurboord (de ‘verkeerde’ kant) wil passeren. Ook over het blauwe bord hebben we een apart artikel geschreven met meer informatie.
De praktijk: wat is verstandig?
Het mag duidelijk zijn dat het aan te raden is om gewoon stuurboordwal te varen, ook als het niet verplicht is. Dat is makkelijk voor jezelf (je hebt immers voorrang) en voor omliggende scheepvaart.
Mocht je toch bakboordwal willen varen, om welke reden dan ook, zorg er dan voor dat je andere scheepvaart niet hindert. Mocht je een marifoon aan boord hebben is het verstandig om je afwijkende koers te communiceren aan nabije schepen.
Dus, ook wanneer het niet verplicht is toch het advies: houd stuurboordwal aan en blijf goed achteromkijken!
Vaarwegen met verplichting stuurboordwal
Op onderstaande wateren is het verplicht voor kleine schepen om zoveel mogelijk stuurboordwal te varen. Deze lijst is ook terug te vinden in bijlage 15a van het BPR.
- de vaarweg ten westen van de Noordzeesluizen te IJmuiden, met inbegrip van de daaraan gelegen havens;
- het Noordzeekanaal;
- de Noord;
- de Oude Maas;
- de Dordtsche Kil;
- het Kanaal door Zuid-Beveland;
- het Brabantsche Vaarwater;
- de Witte Tonnen Vlije;
- de Schelde-Rijnverbinding;
- het Kanaal van Sint Andries;
- de Boven-Merwede;
- de Beneden-Merwede;
- de Gekanaliseerde Maas van Maastricht (kmr 12,000) tot Borgharen;
- het Julianakanaal;
- het Amsterdam-Rijnkanaal;
- het Lekkanaal;
- het betonde vaarwater van het Buiten-IJ;
- het Afgesloten-IJ;
- de Nieuwe Maas;
- het Scheur;
- de Nieuwe Waterweg;
- de Maasmond;
- het Calandkanaal;
- het Beerkanaal;
- de Koningshaven;
- het Zuiddiepje;
- het betonde hoofdvaarwater van de Nieuwe Merwede;
- het betonde hoofdvaarwater van het Hollandsch Diep;
- de Veerhaven te Terneuzen;
- het Prinses Margrietkanaal;
- het Van Starkenborghkanaal;
- het Eemskanaal.
Uitgezonderd voor het verplicht stuurboordwal varen zijn:
- de Waal;
- de Boven-Rijn;
- de Geldersche IJssel;
- de Neder-Rijn;
- het Pannerdensch Kanaal.
Goede, veilige vaart!
© Foto boven: T.W. van Urk/ Shutterstock
Blijf op koers!
Sluit je ook aan bij meer dan 10.000 abonnees en ontvang maandelijks de gratis nieuwsbrief met nautische tips en informatie.
Gerelateerd
