Rondom het blauwe bord is een witte rand met in het midden een wit knipperlicht. Het sein bevordert veilig passeren.
Stroming
Afhankelijk of een schip tegen de stroming in of met de stroming mee vaart moet het stuurboord of bakboord houden. Een tegemoetkomend schip moet voldoende ruimte hebben om elkaar te passeren. De scheepvaartregels op de stromende rivieren zijn vastgelegd in het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) en het Rijnvaartpolitiereglement (RPR). Deze reglementen verschillen soms van elkaar.
Stuurboord op stuurboord
Nu komt het vaak voor dat een groot schip dat stroomopwaarts vaart liever de binnenbocht neemt, omdat daar minder stroming is. Een afvarend groot schip zal daarentegen liever de buitenbocht nemen. Het komt dus voor dat deze schepen elkaar aan de ‘verkeerde’ kant wensen te passeren. In vaktermen heet dit stuurboord op stuurboord. Dit wordt aangegeven door het tonen van een blauw bord met een wit knipperlicht. Het blauwe bord bevindt zich aan de stuurboordzijde van een groot schip.
Ook de recreatievaart moet zoveel mogelijk proberen om aan het verzoek van een binnenvaartschip met blauw bord te voldoen. Als geheugensteuntje kun je onthouden dat je moet gaan varen aan de kant waar het blauwe bord wordt getoond. Maar wel alleen als dat veilig kan.
Waal en Boven-Rijn
Blijf op de Waal en Boven-Rijn niet onnodig midden in de rivier varen. Kies voor de stuur- of bakboordoever. Op de overige (smallere) rivieren is varen op een derde deel van de totale vaarwaterbreedte uit stuurboordwal aan te bevelen, omdat je vanuit die positie het snelst de juiste beslissing kan nemen: naar stuurboord of naar bakboord uitwijken.
Vier scenario's
Om de situatie op de grote rivieren iets te verduidelijken, nemen we vier afgebeelde scenario’s door. Zowel afvarend als opvarend als in de binnenbocht en buitenbocht.
Afvarend klein
Scenario 1
In de eerste twee scenario's zie je afvarend klein (met de stroom mee), zowel in de binnenbocht als de buitenbocht. In het eerste scenario is er vrij weinig aan de hand. Het grote schip vaart al in de gunstige binnenbocht. Groot en klein kunnen gewoon stuurboordzijde varen. Omdat er via de ‘normale’ kant wordt gepasseerd, wordt het blauwe bord niet getoond.
Scenario 2
In scenario 2 vaart het kleine schip wederom met de stroom mee, maar vaart dit keer in de binnenbocht. In dit scenario wil het grote schip de binnenbocht gebruiken en laat het blauwe bord zien. Het kleine schip wordt verzocht over te steken. Wijk uit naar bakboord om het grote schip 'stuurboord op stuurboord' te ontmoeten.
Let bij het oversteken wel goed op schepen die je van achteren met meer snelheid naderen! Minder zo nodig vaart om het oplopende schip zo snel mogelijk voorbij te laten. Let daarbij wel goed op schepen die je van achteren met meer snelheid naderen. Minder zo nodig snelheid om dat schip zo snel mogelijk voorbij te laten.
Acht je de kans niet veilig genoeg om over te steken, houd dan strak stuurboordwal aan (te zien op de afbeelding via het stippellijntje). Het grote schip dient in dat geval een geschikte weg vrij te laten. Soms laat de opvaart voor een afvarend klein schip aan beide zijden voldoende ruimte. Dan kun je er voor kiezen dit schip 'bakboord op bakboord' te ontmoeten.
Opvarend klein
Scenario 3
In scenario 3 is het kleine schip opvarend in de binnenbocht. Het kleine schip moet voorrang verlenen aan het afvarende grote schip. Het grote schip zal meestal voor de buitenbocht kiezen. Houd hier rekening mee en houd goed stuurboordwal aan.
Mocht je een derde deel van de totale vaarwaterbreedte uit stuurboordwal varen, wijk dan uit en vaar strak stuurboordwal. Wijk zeer duidelijk uit, zodat het grote schip ziet wat jouw klein schip doet. Het gebruik van het blauwe bord is niet van toepassing in dit scenario.
Scenario 4
Scenario 4 is een situatie die je wil voorkomen. Het klein schip vaart in de buitenbocht, tegen de stroom in. Twee grote schepen staan op het punt om elkaar stuurboord op stuurboord te passeren. Beide signaleren dit met een blauw bord. Het kleine opvarend schip moet aan beide schepen voorrang verlenen en beslissen wat het veiligst is: uitwijken naar bakboord of strak stuurboordwal aanhouden?
Als klein schip wil je niet tussen ontmoetende grote schepen terecht komen. Een opvarend groot schip is altijd degene die bepaalt of het stuurboord op stuurboord wil passeren. Het was in dit scenario veel slimmer geweest als het kleine schip op tijd het blauwe bord had gezien, snelheid had verminderd en achter het opvarende grote schip had gevaren.
Scheepstoeter en marifoon
Naast het blauwe bord zijn er nog andere methodes waarmee schippers onderling communiceren, zoals de scheepstoeter en marifoon. Mocht het zo zijn dat het afvarende schip (met de stroom mee) het opvarende grote schip niet heeft begrepen, kan het opvarende grote schip gebruik maken van de scheepstoeter. Met deze seinen wordt het volgende gecommuniceerd:
- Eén korte stoot: (ik ga naar stuurboord) voorbijvaren bakboord op bakboord.
- Twee korte stoten: (ik ga naar bakboord) voorbijvaren stuurboord op stuurboord.
Veel gebruikelijker voor onderling communiceren is de marifoon. Beroepsschippers communiceren met name via de marifoon en maken zo onderling afspraken. Wanneer je als recreant op de grote rivieren gaat varen, is het aan te raden om het basiscertificaat marifonie te behalen. Alleen al meeluisteren kan je veel inzicht geven over de vaarroutes van omringende schepen!
Video Blauwe Bord
In onderstaande video over varen op de Gelderse IJssel wordt (vanaf 4.00 min.) uitleg over het varen met blauw bord gegeven.
Goede, veilige vaart!
