Storm! In Nederland komt het een paar maal per jaar voor. Het heeft vaak consequenties voor weg-, vlieg- en vaarverkeer. Het KNMI geeft hier waarschuwingen voor uit, gebaseerd op de Schaal van Beaufort. Waar waarschuwen ze voor en wat betekenen die waarschuwingen precies?
| Meer weten over het belang van goede reisvoorbereiding? Lees dan verder op deze website of bekijk de webinars. Niks missen? Meld je dan aan voor onze gratis (maandelijkse) nieuwsupdate. |
Schaal van Beaufort
De schaal van Beaufort is een classificatiesysteem waarin de kracht van de wind wordt aangeduid. Deze schaal werd al in 1805 geïntroduceerd door de Engelse marinecommandant Francis Beaufort. Het systeem werd internationaal erkend in 1873. Beaufort baseerde zijn schaal op waarnemingen die hij had beschreven. Er waren in die tijd nog geen windmeters. Toch is de beleving voor iedereen anders. Zo betekent ‘windkracht 6’ voor de een iets anders dan voor de ander. In de nautische wereld wordt tot op de dag van vandaag nog veel gebruik gemaakt van de schaal van Beaufort. Met de huidige meetapparatuur is er veel meer mogelijk dan in de tijd van Beaufort, en er is dus een omrekentabel waarin de windkrachten van Beaufort zijn omgerekend naar windsnelheden.
(tekst gaat verder onder de tabel)
De Schalen van Beaufort uitgelegd:
| Beaufort
| Windsnelheid km/uur
| Windsnelheid in m/sec
| Windsnelheid knopen
| Omschrijving
|
|---|---|---|---|---|
0 | 0 - 1
| 0 - 0,2
| 0 - 1
| Windstil: Rook stijgt recht op uit schoorstenen. Takken en bladeren bewegen niet, vlaggen hangen stil.
|
| 1
| 1 - 5
| 0,3 - 1,5
| 1 - 3
| Zwakke wind, flauw en stil: Windrichting af te leiden uit rookpluimen. Kleine rimpeling op het water.
|
| 2
| 6 - 11
| 1,6 - 3,3
| 4 - 6
| Zwak, flauwe koelte: Wind voelbaar in gezicht, bladeren bewegen licht, vlag beweegt, kleine korte golfjes.
|
| 3
| 12 - 19
| 3,4 - 5,4
| 7 - 10
| Matige wind, lichte koelte: Bladeren bewegen steeds, vlaggen wapperen, kleine golfjes met lichte schuim.
|
| 4
| 20 - 28
| 5,5 - 7,9
| 11 - 16
| Matige wind, matige koelte: Takken bewegen, kleding flappert, langere golven met lichte schuim.
|
| 5
| 29 - 38
| 8,0 - 10,7
| 17 - 21
| Vrij krachtige, frisse bries: Matige langere golven, veel schuimkoppen, kleine bomen bewegen
|
| 6
| 39 - 49
| 10,8 - 13,8
| 22 - 27
| Krachtige, stijve bries: Bomen bewegen, vlaggen staan strak, grotere golven met witte kammen, stuifwater.
|
| 7
| 50 - 61
| 13,9 - 17,1
| 28 - 33
| Hard, harde wind: Matig grote golven, wit schuim begint te strepen in de richting van de wind. Lastig tegen wind inlopen.
|
| 8
| 62 - 74
| 17,2 - 20,7
| 34 - 40
| Stormachtig: Grote golven, kammen beginnen te breken, kleine takken breken af, moeilijk voortbewegen tegen de wind.
|
| 9
| 75 - 88
| 20,8 - 24,4
| 41 - 47
| Storm: Hoge golven, golven rollen en kammen breken, veel stuifwater, takken breken, dakpannen waaien van daken.
|
| 10
| 89 - 102
| 24,5 - 28,4
| 48 - 55
| Zware storm: Zeer hoge golven, hele oppervlak is wit van stuifwater, bomen worden ontworteld, schade aan gebouwen.
|
| 11
| 103 - 117
| 28,5 - 32,6
| 56 - 63
| Zeer zware storm, orkaanachtig: Buitengewoon hoge golven, zee bedekt met witte schuimstrepen, grote schade aan bossen/gebouwen
|
| 12
| >117
| >32,6
| >63
| Orkaan: Lucht gevuld met schuim en water, verwoestingen aan gebouwen en bossen, extreem hoge golven
|
Wat is windkracht?
Maar wat is nu precies windkracht? Men spreekt van een windkracht als er gemiddeld over 10 minuten een waarde wordt gemeten. Het is dus windkracht 6 als er 10 minuten lang een gemiddelde snelheid wordt gemeten tussen de 10,8-13,8 Meter/p seconde. De meting wordt gedaan op 10 meter hoogte.
Wat zijn windstoten?
Als het KNMI windstoten voorspelt, kunnen deze harder zijn dan de voorspelde windkracht, maar een windstoot is kort. Toch is het belangrijk om te weten of er harde windstoten verwacht worden. Deze kunnen namelijk kortstondig een enorme snelheid hebben. Windstoten van 100 tot 120 km/uur zijn niet uitzonderijk, orkaankracht dus. Men spreekt van een windstoot als er een snelheid van 50 km/p uur wordt bereikt. Bij 75 km/p uur volgt er een waarschuwing voor ‘zware windstoten’. Bij meer dan 100 km/p uur een waarschuwing voor ‘zeer zware windstoten’ Windstoten ontwikkelen zich rondom buien, ze kunnen plots toeslaan en van windrichting veranderen. Vaak zie je dan ook dat schades bij stormen ontstaan door deze windstoten.
Storm en scheepvaart
Nu we weten wat de Schaal van Beaufort en windkracht precies inhoudt, rijst de vraag wat dit betekent voor de scheepvaart. Als je in je reisvoorbereiding te maken krijgt met een voorspelling voor veel wind en windstoten, hangt het van diverse factoren af hoe je moet handelen. Dat zijn bijvoorbeeld de ervaring van de bemanning, het schip, het soort vaarwater en de plek op het vaarwater (hoger- of lagerwal). Voor de een is aan lagerwal varen op het IJsselmeer met windkracht 5 Beaufort een zware dobber, terwijl dat voor de ander niet geldt. Varen met windkracht 6 op een rivier is anders dan met dezelfde wind op groot water. Elke schipper zal hier zelf een eigen afweging en beslissing in maken.
Wat te doen in een bui met windstoten?
Stel: je wordt overvallen door een bui waarin zich flinke windstoten ontwikkelen, wat doe je dan? Ook dat hangt weer af van schip, ervaring, bemanning en vaarwater. In het algemeen zijn er wel enkele tips hoe je kunt handelen als je overvallen wordt door een bui met (zware) windstoten en je veilig wilt zijn en zo min mogelijk schade wilt oplopen:
- Herken een bui: Donkere lucht, komt het je kant uit? Plotselinge winddraaiing kan indicatie zijn dat er windstoot aan komt.
- Zoek op tijd een veilige plek aan de kant op als dat nog mogelijk is.
- Voor zeilboten, strijk je zeilen als je het niet vertrouwt. In zo’n moment van plotselinge winddraaiing rondom een bui, heb je soms kort de tijd om dit te doen. Als je twijfelt, doen!
- Probeer uit de buurt van een lagerwal te blijven. Zit de windstoot rustig uit met kop of kont van de boot in de wind (hangt van de boot af), hou met je motor de boot op deze koers.
- Als je geen motor hebt (klein schip) kun je overwegen te ankeren, dan blijf je met je kop in de wind.
Meer informatie over wind, de schaal van Beaufort en windvoorspellingen vind je op de website van het KNMI.
Goede, veilige vaart!
(Foto storm: https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Harry van Reeken)
