De KNRM rukt gemiddeld zo’n 2000 keer per jaar uit om schepen op het water te helpen die in de problemen zijn gekomen. We kijken hier naar de meest voorkomende redenen waarom er hulp verleend wordt en wat je preventief kan doen om dit te voorkomen.
Oorzaken (voorzover bekend)
2016
2015
2014
2013
Motorstoring
572
510
515
457
Navigatiefout
374
291
244
255
Roer- of schroefproblemen
90
113
76
98
Averij aan romp en tuigage
69
99
84
116
Slechte weersomstandigheden
36
56
31
48
Bron: KNRM
Deze cijfers geven, ondanks wat verschillen per jaar, een duidelijk beeld van de meest voorkomende redenen.
We nemen ze eens onder de loep:
Motorstoring:
Motorstoring is met stip de grootste reden voor de KNRM om uit te rukken. Begrijpelijk, want met een kajuitboot ben je zonder een werkende motor overgeleverd aan weer, wind en stroom. Het kan in sommige gevallen tot gevaarlijke situaties leiden, vooral als er grote beroepsvaart in de buurt is.
De meeste motorstoringen komen in het begin van het seizoen voor. De motorproblemen worden dan voornamelijk veroorzaakt door vuile brandstof. Als een jacht na de winterstalling weer het water opgaat, kan het zo zijn dat vuil de motor verstopt. In sommige gevallen is er een diesel bacterie in de brandstoftank aanwezig, die je brandstof verandert in smurrie. (Als je de motor een tijdje laat lopen in de haven ben je nog niet zeker of je hiervan verlost bent. De smurrie kan ook pas tijdens het varen, door golfslag, loskomen van de tank-wand en alsnog je leidingen verstoppen. De kans op deze bacterie vermindert als je de tank helemaal voltankt tijdens de winterstalling).
Zorg dat je het onderhoud aan je motor voor elkaar hebt voordat je gaat varen. Bijna alle storingen worden veroorzaakt door verstopte filters, te weinig olie- of koelwaterpeil in de motor of problemen in de brandstof toevoer (Vuil, te weinig brandstof).
Ook het elektrisch systeem op de boot kan een motorstoring opleveren. Check dus je accu’s, zekeringen etc. Meer informatie over het elektrisch systeem aan boord vind je HIER.
Dus naast het groot regulier onderhoud dat uitgevoerd moet worden, is het ook van belang dat je een motorcheck doet voor elke vaart: Olie- en koelwaterpeil, filters, V-snaar en brandstof.
Besteed ook aandacht aan je gas- en keerkoppeling kabels. Vervang deze als ze versleten zijn. Niets is zo gevaarlijk als ineens geen gas meer terug kunnen nemen of niet meer achteruit kunnen slaan…!
Meer informatie over motoronderhoud vind je HIER.
Laatste tip: Hou tijdens het varen altijd rekening met het scenario dat je motor kan uitvallen. Zorg dat je hier, voor zover mogelijk, op voorbereid bent. Vaar op drukke vaarwegen nooit voor een groot schip/beroepsvaarder, hou zoveel mogelijk stuurboordwal. Zorg dat je ankergerei direct gebruiksklaar is en weet hoe en met wie je bij nood contact op kunt nemen.
Navigatiefout:
De meest voorkomende navigatiefout leidt tot vastlopen op een ondiepte. Met veel wind vastlopen op een ondiepte aan lagerwal kan schade opleveren en je hebt in zo’n geval vaak hulp nodig om daar weg te komen. Ook een misrekening m.b.t. het getij kan leiden tot problemen.
Het is van groot belang dat je aan goede reisvoorbereiding doet. D.w.z. dat je recente kaarten aan boord moet hebben en dat je deze voor vertrek bestudeert en een vaarplan maakt. Ook je navigatiemiddelen moeten op orde zijn. Op ruim vaarwater varen en niet weten wat je positie is mag niet gebeuren. Dus, bestudeer het vaarwater (Waar liggen ondieptes, vaargeulen, markeringen etc.), weet welke koers je gaat varen en hou je positie steeds bij.
Hoe je een gedegen vaarplan maakt lees je HIER.
Roer- of schroefproblemen:
Problemen aan het roer kunnen het schip stuurloos maken. Als je deze problemen niet op kunt lossen op het water heb je al snel hulp nodig.
De problemen aan roer en schroef kunnen ontstaan doordat je bijvoorbeeld iets raakt in het water of verstrikt raakt in een touw, netten, plastic of waterplanten. De problemen kunnen ook ontstaan door schade aan roerkoning, roerkabels en/of het hydraulisch stuursysteem of de schroefas.
Zorg dat je stuur- en schroefasinrichting goed onderhouden is. Weet hoe je schip er onder water uitziet en neem gereedschap mee om eventueel zelf je schroef te kunnen ontdoen van iets wat er omheen is gedraaid. (Als de situatie dit veilig toelaat)
Zorg bij een buitenboordmotor ervoor dat je reserve breekpennen bij je hebt. (Deze zorgt ervoor dat, als je schroef iets raakt, de schroef niet beschadigd raakt, omdat de pen dus breekt)
Averij aan romp en tuigage:
Schade aan de romp kan leiden tot een lekkage. Als deze groot is, kan je zinkende zijn. Dergelijke schades kunnen ontstaan doordat je iets raakt in het water. Het kan ook komen door achterstallig onderhoud aan de romp, en dan voornamelijk aan de doorvoeren en afsluiters door de romp. Als deze in slechte staat zijn, kunnen ze lek slaan, als er bijvoorbeeld iets tegenaan valt.
Het is van belang dat je weet hoeveel doorvoeren er in de romp zijn en waar ze zich bevinden. Zorg ervoor dat de doorvoeren met de afsluiters in goede staat zijn. Soms zitten deze op lastig bereikbare plekken aan boord en wordt onderhoud daardoor niet goed gedaan. Let ook op vorst in de winter, zeker als je schip in het water blijft liggen. Laat antivries in de (kogel)afsluiters lopen (Giet antivries van boven erin, open en sluit de afsluiter kort) Als er met strenge vorst water in blijft staan, kan de afsluiter kapotvriezen en ontstaat er lekkage.
Hulp op het water bij schade aan de tuigage gaat voornamelijk over mastbreuk. Een mastbreuk levert een complete ravage op aan dek, soms zijn er kabels rond de schroef gedraaid of is er andere schade waardoor zelfstandig varen niet meer mogelijk is. Daarnaast is een mastbreuk gevaarlijk en kan er persoonlijk letsel ontstaan. Reden genoeg om er alles aan te doen dit te voorkomen.
Ook in dit geval draait het om goed onderhoud aan de tuigage. Vindt HIER meer over het onderhoud aan de tuigage.
Check ook de tuigage voor elke vaart. Kijk of alle borgringen aanwezig zijn en inspecteer de verstaging, kijk naar braampjes en knikken. Zorg ervoor dat de zeilen in orde zijn, alsmede de eventuele rolreefinrichtingen.
Slechte weersomstandigheden:
De situatie op het water, vooral bij ruim water, kan enorm veranderen als het weer onverwacht omslaat. Als je hierdoor verrast wordt en je niet voorbereid bent, kan dit tot gevaarlijke situaties leiden.
Belangrijk is dat je bij je reisplanning goed de weersverwachtingen checkt. Laat je niet verrassen door zwaar weer, en hou bij je vaarplanning rekening of je route , bij ruim water, aan hoger- of lagerwal loopt. Markeer in je route ook eventuele vluchthavens en denk na over alternatieve routes indien nodig.
Je kunt via vele verschillende websites en mobiele app ’s de weersverwachting checken voor je vertrek. Bekende websites zijn die van het KNMI, Weeronline, Buienradar, Windguru, Windfinder en Windytv.
Weet tenslotte goed wat je boot en bemanning aankan. Stem je route af op de ervaring van je bemanning en op je uitrusting.
Een paar tips:
Gebruik de KNRM-App, deze kun je op je mobiele telefoon installeren. Met een druk op de knop kun je tijdens je vaart de KNRM direct oproepen, met je positie.
Ook de VDJS-App is erg handig. Je hebt dan alle informatie m.b.t. de drukke knooppunten op het water mobiel bij de hand. (Ook offline)
Met dank aan de KNRM voor de cijfers en de foto’s.