Eind maart organiseerden Varen doe je Samen! en BLN-Schuttevaer het webinar ‘Vaar mee met de Binnenvaart’. Tijdens het webinar gaf schipper Andries de Weerd een inkijkje in de wereld van de binnenvaartschippers. Je kunt het hele webinar terugkijken via ons YouTubekanaal.
Afsluitend was er ruimte voor het stellen van vragen en daar werd uitgebreid gebruik van gemaakt! Er waren zoveel vragen dat er niet genoeg tijd was om ze tijdens de Q&A te beantwoorden. Daarom hebben nu nog 12 vragen geselecteerd waarop Andries en vrijwilligers van VDJS een antwoord hebben geformuleerd.
1) Waarom hebben sommige schepen een ronde kop en anderen een spitse kop? Heeft dit invloed op de zuiging?
We hebben twee typen schepen namelijk, schepen die zijn gebouwd om op een kanaal te varen en scherpe schepen die zijn gebouwd om op rivieren te varen. Op een Kanaal heb je niet te maken met stromend water, maar zijn maximale afmetingen van de sluizen bepalend. De schipper en de klant willen zoveel mogelijk tonnage, lading in het schip stoppen. Dus die schepen zijn net niet vierkant, zodat er veel ruimte is. Maar, zulke schepen lopen niet snel, die moet je dus niet de Rijn op sturen. Daarvoor heb je dus die schepen met een scherpe, spitse kop. Die snijden makkelijker door het water heen. Voor de zuiging maakt de vorm van de kop niet zoveel verschil, want de waterverplaatsing is hetzelfde. Alleen de vaarsnelheid van een schip met een scherpe kop is vele malen hoger en zo’n schip is dus ideaal om lading over de rivieren te vervoeren. Heeft dus wel iets minder drijfvermogen, maar is ook eerder op z’n bestemming.
2) Vraag 2 gaat over het Blauwe bord: “Wat is Stuurboord/bakboord in opvaart/afvaart?”
Antwoord: Stuurboord/bakboord bestaat niet. Het is of stuurboord/stuurboord of bakboord/bakboord. Wat we daarmee bedoelen is dat de schipper verzoekt ZIJN stuurboordzijde te laten passeren met de stuurboordzijde van de tegenligger. Dit is het geval bij het voeren van het “Blauwe bord”. Bakboord/bakboord is dus een “normale” passage!
Maar wat is dan Opvaart/afvaart?
Men spreekt van “afvaart” als het schip op een rivier vaart vanaf de bron, richting zee. Dus met de stroom mee. Men noemt dit ok wel “daalvaart”. Het schip vaart richting het dal. Vaart het schip richting de bron, dan is het in de opvaart. Dit noemt men ook wel ”bergvaart”. Lees meer in het artikel "Het blauwe bord uitgelegd".
3) Blauwe bord: Hoe kun je de schipper aangeven dat je voor hem uitwijkt?
Dat zou via de marifoon kunnen, als die aan boord is. Je kunt dan bijvoorbeeld zeggen: “Die afvarende recreatievaart (naam) doet stuurboord /stuurboord met dat opvarende binnenvaartschip (naam)!” Is er geen marifoon aan boord, laat dan duidelijk en tijdig zien aan welke zijde je het schip wilt passeren.
4) Klopt het dat men ais voor de pleziervaart verplicht wil gaan stellen? Vinden jullie (binnenvaartschippers, red.) het prettig als een plezierjacht AIS uitzendt? Of wordt Class-B 'weggedraaid'.
AIS is verplicht op een groot schip, 20 meter of langer. Voor kleine schepen is men vrij in de beslissing AIS aan te schaffen. Beroepsvaart zet soms in drukke gebieden AIS uit van “stilliggende schepen”. Dit geeft rust op het beeld van de elektronische kaart. Het is mij niet bekend dat Class-b uitgezet wordt. Dat zou ook niet slim zijn!
5) Marifoon: Welke frequentie gebruik de beroepsvaart t.o.v. pleziervaart 73?
Altijd het navigatiekanaal ter plaatse. Dat is bijna overal VHF-kanaal 10. Maar in drukke gebieden vaak een blokkanaal. Bijvoorbeeld VHF 4 in Amsterdam. Dit wordt aan de zijde van het vaarwater aangegeven d.m.v. bord B11 van het BPR.
6) Heb je tips voor roeiers?
Jazeker, daarvoor heeft Varen doe je Samen! een flyer met diverse tips opgesteld, samen met de KNRB en de provincie Zuid-Holland. De flyer is bedoeld om risicovolle situaties te verminderen en geeft tien praktische tips om de veiligheid van roeiers op het water te vergroten. Zoals: start goed voorbereid aan je roeitocht, houd stuurboordszijde en kijk goed achterom. Maar ook: zorg dat je gezien wordt! Lees meer over de flyer Roeiers veilig het water op.
7) Hoe lang duurt het vastleggen van een groot schip in de sluis?
Dat verschilt per schip en situatie. Is het schip bemand met 2 personen (tot 86 meter), dan staat de schipper aan het roer in de stuurhut en zet de matroos eerst het schip voorop vast. Vervolgens loopt hij naar achteren om het achterschip vast te zetten. De schipper mag in principe niet zijn stuurstand verlaten. Omwille van de schutsnelheid zal hij dit soms wel doen.
Als een schip bemand is met 3 personen (schepen langer dan 86 meter), dan kan er zowel voor als achter een persoon bij de bolders staan om het schip af te meren. Dit zou sneller kunnen gaan, mits deze 3e persoon niet op dat moment zijn rust heeft o.i.d. Op het moment dat het schip dus stilligt in de sluis, kan de schroef nog niet meteen uit het werk. Daarvoor zal eerst het achterschip ook goed vastgemaakt moeten worden. Houd dat is altijd in de gaten. Dit kan dus wel enkele minuten gaan duren!
8) Bij laatste BPR-wijziging is het ‘Blauw Bord tonen voor Klein’ toch verplicht gesteld?
Klopt, heb ik verzuimd duidelijk te zeggen tijdens het Webinar. Dit geldt dan weer niet op het RPR-gebied! Blauw Bord moet op de Gelderse IJssel en Maas aan ALLE schepen getoond worden door groot schip in de opvaart.
9) Hoe lang moet je wachten als er voor je beroepsvaart uit de sluiskolk vaart... om beetje veilig te zijn
Zorg dat als je los gooit je snelheid kunt maken om goed te kunnen sturen. Het water is nog onrustig van het schroefwater van het vertrekkende binnenvaartschip. Schat goed in dat je vóór het verlaten van de kolk het schip niet ingehaald hebt. Je moet dan namelijk snelheid minderen en daardoor verlies je de druk op je roer, wat je juist NU nodig hebt om dat je vlak achter het binnenvaartschip vaart in zijn schroefwater. Dus even wachten en dan kun je met en goede snelheid de kolk uitvaren zonder snelheid in te moeten houden!
10) Waarom is er zo weinig binnenvaart met stuurhut vooraan?
Er is twintig jaar terug een korte periode geweest dat er op deze wijze werd gebouwd. De zogenoemde “Neo-kemps”. Die hebben inderdaad geen dode hoek meer. Dat leek erg aantrekkelijk, want de dode hoek van een binnenvaartschip kan wel 350 meter zijn! Lees er meer over in het artikel “Blijf uit de dode hoek”. Maar in de praktijk het bleek erg tegen te vallen bij het passeren van bijvoorbeeld bruggen, als men voorop het schip stuurt. Men is het overzicht kwijt van het totale schip, hoe dit door die brug vaart. Het is wel lekker rustig overigens, geen motorgeluiden!
11) Radar: Heeft een radarreflector wel effect op jullie radar? Zien jullie ons, recreatie, beter als we zo'n langwerpige radarreflector voeren? En hoe zit het met polyester vs stalen schepen?
Jazeker, zeker blijven gebruiken!! Zonder die reflector is de kans groot dat wij dit schip (bijvoorbeeld een zeiljacht van polyester) niet waarnemen op de radar. Polyester heeft de slechte eigenschap dat zij de elektromagnetische golven van de uitgezonden radarpuls niet even goed terugkaatst! In dit geval zou ik op safe spelen en een radarreflector in het mastje hangen. Vaarwegboeien zijn ook tegenwoordig ook veelal van polyester, maar door de ingebouwde radarreflector kunnen wij deze goed waarnemen op de radar. Stalen motorboot zou in principe goed waarneembaar moeten zijn op de radar! Nu is het zo dat bij slecht zicht (zicht minder dan 1000 meter) er door een klein schip niet gevaren mag worden op de hoofdtransportassen (bijlage 9 BPR). De langwerpige radarreflector kan een zogenoemde “actieve” radarreflector zijn. Dat wil zeggen dat deze een extra puls teruggeeft. Dan moet de batterij of de stroomverbinding wel in orde zijn.
12) Wat vindt u ervan dat watersporters regelmatig genegeerd worden op de marifoon?
Zeer onfatsoenlijk van de beroepsvaart. Hier heb ik een missie/boodschap voor mijn collega’s! Ik maak mij daar erg sterk voor, onder andere in de communicatie onder collega’s. Mocht dit voorkomen is mijn advies om het grote schip nogmaals op te roepen. Let wel, er luisteren vele schepen mee, ook Rijkswaterstaat en waterpolitie, iedereen moet antwoorden op een vraag via de marifoon.
Goede, veilige vaart!
