In de kamerbrief is het aantal scheepsongevallen van 2023 in een overzicht opgenomen. In een aantal tabellen zijn cijfers meegenomen van de afgelopen 10 jaar ter vergelijking.
Totaal aantal ongevallen
In 2023 zijn op de Noordzee 62 ongevallen geregistreerd, waarvan 10 (zeer) ernstige en 52 andersoortige scheepsongevallen. Voor deze laatste categorie is er een lichte stijging te zien ten opzichte van eerdere jaren. Opvallend is het relatief grotere aantal gewonden in 2023 ten opzichte van eerdere jaren, namelijk 24. Dit is te verklaren door een brand aan boord van een koopvaardijschip. Daarbij raakten 22 personen gewond en was 1 dode te betreuren. Ook is 1 persoon overleden op de Noordzee bij een scheepsongeval met een loodsboot.
Het totaal aantal scheepsongevallen op de Nederlandse binnenwateren is in 2023 iets gedaald ten opzichte van voorgaande jaren. In totaal waren er 1221 ongevallen in 2023. Dit is het laagste totaal aantal ongevallen sinds 2017.
208 van de 1221 ongevallen waren (zeer) ernstige scheepsongevallen. Dit is een stijging ten opzichte van 2022. In dat jaar waren er 188 ernstige scheepsongevallen. Bij (zeer) ernstige scheepsongevallen op de binnenwateren gaat het om ongevallen waarbij:
- Een schip niet meer verder kan of mag varen.
- Ernstige schade aan lading, infrastructuur of milieu (en een stremming optreedt).
- Doden of zwaargewonden te betreuren zijn.
Cijfers ongevallen recreatievaart
De recreatievaart is in 2023 in de binnenwateren totaal 96 keer betrokken geweest bij een (zeer) ernstig scheepsongeval. Dit is een stijging ten opzichte van 2022, toen betrof het 80 ernstige ongevallen. Nadere analyse van de SOS-database van Rijkswaterstaat laat zien dat de stijging met name zit in de enkelzijdige ongevallen (72x in 2023 ten opzichte van 51x in 2022). Dit komt neer op driekwart van alle ernstige ongevallen in de recreatievaart. Bij een enkelzijdig ongeval spreekt men van een ongeval waarbij alleen het betreffende schip betrokken is. De meest voorkomende eenzijdige ongevallen in de recreatievaart in 2023 waren lekraken/zinken (36x) en scheepsbranden (20x).
Het aantal voorvallen betreffend schip–infrastructuur, schip–schip en schip–object is in de recreatievaart nagenoeg gelijk gebleven met voorgaande jaren.
Het aantal dodelijke slachtoffers bij ongevallen waarbij recreatievaart is betrokken, is lager dan in 2022. De recreatievaart is 2023 in totaal betrokken geweest bij 4 scheepsongevallen met dodelijke afloop. Volgens de Rijkswaterstaat SOS-database betrof dit 4 eenzijdige ongevallen waarbij in totaal 7 personen zijn overleden en 2 personen gewond raakten.
Cijfers ongevallen beroepsvaart
De binnenvaart is in 2023 in totaal 118 keer betrokken geweest bij een (zeer) ernstig scheepsongeval. Het totaal is nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van 2022. Binnen deze categorie ongevallen is een lichte stijging te zien van het aantal aanvaringen met infrastructuur door beroepsvaart. Het betrof in totaal 52 ongevallen, waarvan 19 met een brug en 16 met een sluis. Ten opzichte van voorgaande jaren is het aantal ongevallen met bruggen en sluizen door beroepsvaart gestegen. In 2022 gebeurde dit 25 keer, ten opzichte van 35 keer in 2023.
Verder is een lichte stijging te zien (32x ten opzichte van 23x) in het aantal schip op schip ongevallen. De keren dat een schip een aanvaring had met een object is gedaald.
Naast de 2 dodelijke slachtoffers ten gevolge van scheepsongevallen op de Noordzee, is in 2023 1 persoon overleden nadat een binnenvaartschip tegen de wal en andere schepen was gevaren.
Recreatie- en binnenvaart
In eerdere jaren zijn ook cijfers gerapporteerd over mogelijke aanvaringen tussen recreatie- en binnenvaart. Volgens de SOS-database waren er in 2023 28 ongevallen waarbij recreatievaart en binnenvaart waren betrokken waarvan 6 (zeer) ernstige ongevallen. In 2022 waren het eveneens 28 ongevallen, waarvan 8 (zeer) ernstige ongevallen. Ongevallen tussen beroeps- en recreatievaart als percentage van het totaal aantal scheepsongevallen laat nog steeds een dalende trend zien.
Inzet nautische veiligheid
De kamerbrief concludeert dat er op dit moment veel inzet is op het verbeteren van de nautische veiligheid. Enkele onderzoekstrajecten over de ongevalscijfers en mogelijkheden om de veiligheid te vergroten moeten nog worden afgerond. Acties naar aanleiding van een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid worden in het vierde kwartaal uitgelicht in de Tweede Kamer.
Via de veiligheidscampagne Varen doe je Samen! hebben diverse partners de afgelopen jaren bijgedragen aan de veiligheid op het water. Denk hierbij aan het voorlichten van recreatie- en beroepsvaart, het uitlichten van (drukke) knooppunten en het voorzien van toegankelijke informatie voor iedere vaarrecreant.
Om de campagne nog effectiever in te zetten, zou het zinvol zijn om naast de lopende onderzoeken weer een meerjarig onderzoek naar de scheepsongevallen uit te voeren. Zo kan meer inzicht verkregen worden in de oorzaken van de ongevallen.
De aandachtspunten die genoemd worden in de kamerbrief worden in ieder geval meegenomen in het nieuwe vijfjarige convenant van Varen doe je Samen!, dat vanaf 2025 zal ingaan.
Goede, veilige vaart!
© Foto boven: Rijkswaterstaat
